Миллий ва анъанавий спорт тури бўлган кураш-жаҳон давлатларининг юксак маънавий қадриятларидан бири саналади. Археологик ва этнографик тадқиқотларга кўра курашнинг ёши 2,5-3000 минг йилдан ошиқ тарихга эга. Сурхондарё, Зарафшон воҳалари ҳамда Фарғона водийсининг бир қатор қадимги аҳоли манзилгохларидаги ноёб топилмал...
Батафсил
Ҳалқимиз турмуш тарзининг юксалишида халқ оғзаки ижодининг аҳамияти катта бўлиб, унинг муҳим йўналиши бўлган достончилик асрлар давомида ривожланган. Достонлар- қаҳрамонлик, жангнома,тарихий, романтик, маиший турмуш йўналишларини ёритувчи турларга бўлинган. Жумладан, достонлар: қаҳрамонлик ("Алпомиш", "Фарҳод ва Шири...
Батафсил
Тарихдан бизга маълумки, чавандозлик қадим қадимдан аждодларимиздан бизга етиб келган,оммавий спорт турларидан бири саналади.Чавандоз баҳодир йигитлар ва уларнинг отлари ҳақида: Семуруғ ва Бунёд, Сиёвуш, Алпомишнинг Бойчибор Гўрўғли, Авазхоннинг Ғирот тулпорлари ҳақида достонларда, қизлар ҳақида эса, Тўмарис жасорати...
Батафсил
Ўтмишда Юнон-Бақтрия ва Кушон салтанати маркази, савдо йўллари чорраҳаларида жойлашган Сурхон воҳасида бугунги кунда қадимги анъаналар,миллий қадриятлардан саналган: ўйин-рақслар, беқиёс оҳанглар, халқ мусиқа фольклрри сақланиб қолган. Фольклор-халқ оғзаки ижодини, унинг тарихи, турмуш тарзи, одат ва маросимларни ифод...
Батафсил
Воҳа аҳолиси аёлларининг устки кийимларидан бири чопон бўлиб, аёлларнинг чопони беқасам ипак ҳамда ярим ипакли матолардан тикилган. Аёллар пахталик чапони қишда, пахтасиз енгил чапонлар ёзда кийилган. Аёллар чопони эркаклар чопонидан маълум даражада фарқ қилиб, аёллар чопонига олдиларини ёпиб юриши учун тугма ёки боғич...
Батафсил
Паранжи - (арабча – фаражи - кенг кўйлак) кўпчилик мусулмон аёлларининг ёпинчиғи, чачвон билан ансамбль ҳосил қилган. Аёллар гавдасини бошидан оёк яшириб туришга хизмат қилади. Бичими кенг тўн шаклида бўлиб, елкадан пастга томон торайиб борувчи узун бандаги (енги) этакка якин жойда бир-бирига чатиб бирлаштирилади. Аёл...
Батафсил
КУРТА (Желак)— қўлдан тўқилган олача матодан тикилган. Бу бошга ўраладиган либос уч қисмдан иборат - бош қисм, олди қисм, орқа қисм. Желак паранжининг калта кўринишидир. Фақат унда чиммат бўлмайди. Желакнинг бош қисми, икки ёни ва орқа томонидаги иккита бўлаги четига аввал жияк тутилиб, сўнг кашталанган. Желак ҳам аёлл...
Батафсил
"САЛЛА БОШ"- асосан сариқ, кўк, қора ва оқ рангда бўлади. Олтмиш ёшдан ошган эркаклар оқ "салла бош" ўрашган. Жарқўрғон, Қумқўрғон ва Шўрчи туманларида ҳозирга қадар айрим кекса ёшли эркаклар "салла бош" ўрашади. Бу "салла бош" 6 метрли дока, бўз ва ипак матолардан тайёрланади. Қадимий Сурхондарë либослари ҳақида сўз...
Батафсил
Дўппи – енгил бош кийими. Қадимдан эрон ва туркий халқлар орасида кенг тарқалган. Туркистон халқлари орасида (айниқса Ўзбекистон ва Тожикистон ҳудудида) миллий кийим турига айланган. Бошқа халқлар дўппиларидаларидан ўзбек дўппиларилари ўзига хос шакли, безаги билан фарқланади. Дўппи уч қисмдан иборат - тепа (айлана ва...
Батафсил
Сурхон воҳасида миллий ҳунармандчилик тури бўлган ёғоч ўймакорлиги қадимдан ривожланган. Ёғоч ўймакорлигида ёғочга нисбатан ашё, бой ранг ва текстурага эга маҳсулот сифатида қаралиши, унинг кенг кўламда ишлатилишига олиб келди. Ёғоч ўймакорлигидан меъморчиликда,айниқса дарвоза,тўсинлар устунлар; рўзғордаги буюмлар: ту...
Батафсил
Сурхон воҳасида энг қадимий ҳунарлардан бири кулолчилик ҳунаридир. Кулолчилик ҳунарининг ўлкада юксак даражада ривожланганлигини Сополлитепа вa Жарқўтон ёдгорлигида олиб борилган археологик изланишлар жараëнида топилган нафис сопол буюмлар хам исботлаб турибди.Сополлитепа ва Жарқўтон сопол буюмлари кулолчилик чархида я...
Батафсил
Бадиий ҳунармандчилик соҳаларидан бири бўлган гиламчилик қадимдан чорвадор аҳоли орасида ривожланган. Гиламлар ўсимлик (пахта, зиғир) толаси ва жун (қўй, эчки ва туя жуни) дан тайёрланган.Манбаларда сак- массагет қабилалари эрамиздан олдинги III-II асрларда гиламчилик билан шуғулланганлиги келтирилади. Салжуқийлар дав...
Батафсил
Зардўзлик санъатининг ватани шарқ давлатлари ҳисобланиб, қадимги Бобил, Виззантия, Эрон подшолигида ҳам равнақ топиб, ривожланган. Ўрта Осиёда милодий I-III асрларда зарбоп кийимлар бўлган. Зардўзи кийимларни фақат аслзодалар кийишган. XlX-XX асрларда Бухорода зардўзликнинг ўзига хос мактаб и шаклланиб, гуллаб-яшнаган...
Батафсил
ҚИЙИҚЧА-БЕЛБОҒ-эркаклар белига боғланадиган рўмол, белбоғ. У чопоннинг олди ёпилиб туриши учун боғлаб қўйилади. Белбоғ ўз вақтида жойномоз, дастурхон, пешанабоғ, дастрўмол, тугун ўрнида ҳам ишлатилган. Қийиқча-белбоғ тикиш учун гулсиз сидирға, сурп, сатин, слон, атлас ва товар матолар ишлатилади. Белбоғнинг гуллари илм...
Батафсил
КИРПЕЧ - кирпўш, токчага тахлаб қўйиладиган кийим-кечак устидан ёки деворни вертикал бўш жойларига илиб уйни безатиб туриши учун ишлатиладиган бадиий буюм. Кирпеч кашталари қўлда ёки машинада тикилади. Кирпеч қўлда илма кашта билан безалади. У кийим-кечакни чангдан сақлайди ва уйни безаб туради. Унинг ўлчами 250×65 см...
Батафсил
СЎЗАНАЛАР- ўзида коинот, табиат, бахт ва севги, тушунчаларини ифодаловчи хушманзара полотнолардир. Сўзаналар сатхида воха чеварлари тасаввурларидаги дунё акс этган. Сўзаналар хажми буйича 1,5 метрдан 2 метргача, узунлиги 2 метрдан 4 метргача бўлган. Ҳамма сўзаналар "мехробгул" номли жингалак нақшлар туширилган кенг ҳош...
Батафсил
ПАЛАК-деворларга илинадиган энг йирик, қиммат безак буюмларидан бири. Палакда осмон ва тўлин ой акс эттирилади. Уни қадимда бўзга, оқ сурпга кашта тикиб тайёрлашган. У сўзанадан гулларнинг йириклиги, заминининг кашта қопланиши билан фарқ қилган. Палакнинг ўртасида йирик ой тасвири қизил, қирмизи, пушти ипак билан тикил...
Батафсил
